"Το πρόσωπο είναι το κάτοπτρο της ψυχής" (Vultus est index animi) επισημαίνει το βαθυστόχαστο πνεύμα των Λατίνων. Το είχε, άραγε, λάβει υπόψη του o Woody Bledsoe, o "πατέρας" των τεχνολογιών ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου; Σημειώνουμε ότι κατά τη δεκαετία του '60 κατόρθωσε ύστερα από πολυετή έρευνα και πειραματισμό να δημιουργήσει μηχανές που είχαν τη δυνατότητα να ταυτοποιούν ανθρώπινα πρόσωπα. Τα αποτελέσματα της πρωτοποριακής του εφεύρεσης, μάλιστα, είχαν προσελκύσει το ενδιαφέρον των αμερικανικών υπηρεσιών ασφαλείας.
Σήμερα, εξήντα χρόνια από τότε, με τις μεσολαβούσες ασύλληπτες πραγματικά εξελίξεις στο πεδίο των ψηφιακών τεχνολογιών εν γένει, τα συστήματα ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου χρησιμοποιούνται μαζικά σε πλείστες περιπτώσεις. Από το ξεκλείδωμα των "έξυπνων" τηλεφώνων ή της εισόδου στον χώρο εργασίας και τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης έως και από τις αστυνομικές αρχές σε δημόσιους χώρους. Έτσι προκαλούν διεθνώς έντονο προβληματισμό και αντιπαραθέσεις λόγω της απειλής που εγείρουν αυτές οι λειτουργίες για την ιδιωτικότητα.
Η εν λόγω τεχνολογία χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση φυσικών προσώπων, την επιβεβαίωση της ταυτότητάς τους και την ανάλυση συμπεριφορικών δεδομένων. Η δε βελτιστοποίηση που της προσφέρει η εκμετάλλευση των αλγορίθμων, της μηχανικής εκμάθησης (machine learning) και της τεχνητής νοημοσύνης την καθιστούν ευεπίφορη σε μαζικές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες, κατόπιν διαρροής εγγράφου της Κομισιόν (το επίσημο τελικό έγγραφο θα δημοσιευτεί μέσα στον Φεβρουάριο στο πλαίσιο γενικότερης ρύθμισης της τεχνητής νοημοσύνης) έγινε γνωστό ότι η ΕΕ θα προχωρήσει σε προσωρινή απαγόρευση για διάστημα τριών έως πέντε ετών της χρήσης τεχνολογιών ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου σε δημόσιους χώρους. Όταν λέμε δημόσιους χώρους, όπως σε σταθμούς τραίνων, σε αθλητικά στάδια ή σε εμπορικά κέντρα.
Η Κομισιόν αιτιολόγησε την απόφασή της στο γεγονός ότι χρειάζεται περισσότερο χρόνο διαβουλεύσεων των εμπλεκομένων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων πριν την έναρξη ευρείας αξιοποίησης μιας τεχνολογίας που μπορεί να υποσκάπτει βάναυσα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ελευθερία έκφρασης και μετακίνησης.
Άσχημες εξελίξεις σε Αγγλία-Γερμανία
Κατά την ίδια περίοδο, όμως, την 24η Ιανουαρίου, η μητροπολιτική αστυνομία του Λονδίνου ανακοίνωσε την εγκατάσταση συστήματος καμερών βιντεοεπιτήρησης με ζωντανή ψηφιακή αναγνώριση προσώπου σε διάφορα σημεία της πρωτεύουσας του Ηνωμένου Βασιλείου. Η δε βρετανική Αρχή Προστασίας Δεδομένων (ICO) έχει ήδη προειδοποιήσει για τους κινδύνους που προκαλεί η εν λόγω τεχνολογία με αφορμή πρόσφατη δικαστική απόφαση, την πρώτη στον ευρωπαϊκό χώρο για το θέμα. Στην εν λόγω δικαστική απόφαση προτάσσονται οι διευκολύνσεις που παρέχει στις αστυνομικές αρχές στην πάταξη της εγκληματικότητας ή στην ταχεία εύρεση αγνοουμένων παιδιών.
Κι ενώ θα περίμενε κανείς οξείες αντιδράσεις της γερμανικής κοινωνίας σε τέτοιου είδους πρακτικές λόγω του πρόσφατου παρελθόντος των δύο αστυνομοκρατούμενων καθεστώτων επιτήρησης (ναζιστικό και κομμουνιστικό καθεστώς της ανατολικής Γερμανίας) καθώς και μια ενισχυμένη ευαισθησία απέναντι στην κατάργηση της ανώνυμης μετακίνησης σε δημόσιους χώρους, ήδη το γερμανικό κράτος έχει πειραματικά λειτουργήσει συστήματα ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου στον σιδηροδρομικό σταθμό του Βερολίνου. Η γερμανική κυβέρνηση ετοιμάζεται μάλιστα να τοποθετήσει τέτοια συστήματα σε άλλους 135 σταθμούς τραίνων καθώς και σε 14 αεροδρόμια.
Αντίστοιχες δημόσιες πολιτικές υπέρ της χρήσης της ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου έχουν ακολουθηθεί σε Γαλλία και Δανία ενώ το πρώτο διοικητικό πρόστιμο για παραβίαση της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας (GDPR) στη Σουηδία επεβλήθη σε σχολείο που χρησιμοποιούσε κάμερες ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου εις βάρος ανήλικων μαθητών.
Από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού το ζήτημα προκαλεί ακόμα πιο σκληρούς διαξιφισμούς λόγω της χαμηλότερης στάθμης προστασίας της ιδιωτικότητας συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό χώρο σε νομοθετικό επίπεδο. Μόλις στις 22 Ιανουαρίου το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ απέρριψε αίτημα της Facebook να συζητήσει υπόθεση περί της νομιμότητας χρήσης εφαρμογής ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου στην διαδικτυακή πλατφόρμα με συνέπεια οι χρήστες της να μπορούν να ασκήσουν αγωγές σε τοπικά δικαστήρια με πιθανή επιδίκαση πολλών δισεκατομμυρίων συνολικά εις βάρος της εταιρίας!
Επιπλέον, μετά από μεγάλη δημοσιογραφική αποκάλυψη περί παροχής υπηρεσιών ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου γνωστής εταιρίας τεχνητής νοημοσύνης στις αμερικανικές διωκτικές αρχές με σκοπό την προληπτική αστυνόμευση, υπεβλήθησαν αγωγές καθότι γινόταν χρήση χωρίς προηγούμενη συγκατάθεση του ωκεανού των φωτογραφιών προσώπων που έχουν φορτωθεί σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, ιστολόγια και γενικώς στον παγκόσμιο διαδικτυακό ιστό.
Κι αν νομίζαμε ότι όλες οι ανωτέρω εξελίξεις λαμβάνουν χώρα μακριά από το "σπίτι" μας κάνουμε λάθος! Η Ελληνική Αστυνομία έχει ήδη επισήμως ανακοινώσει την συμμετοχή της σε προγράμματα εκπαίδευσης προσωπικού πάνω στο πεδίο των συστημάτων ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου ενώ έχει κατακυρωθεί σχετικός διαγωνισμός για την προμήθεια μηχανών "έξυπνης" αστυνόμευσης που περιλαμβάνει και εξελιγμένο λογισμικό ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου!
Αν το πρόσωπό μας συνιστά τον καθρέπτη του εσωτερικού μας κόσμου κατά το λατινικό απόφθεγμα απαιτούνται αυστηρά μέτρα προστασίας του καθότι μέσα στο κυκεώνα των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων και της αδυναμίας (;) των κρατών ελέγχου και περιορισμού της ισχύος των παγκόσμιων ψηφιακών κολοσσών το μέλλον φαντάζει δυσοίωνο. Αν οι κοινωνίες δεν αντιληφθούν την τροπή που θα λάβουν τα πράγματα με την μαζική ψηφιακή καταγραφή του προσώπου, του "ιερού βήματος" του ανθρωπίνου σώματος, το παιχνίδι έχει χαθεί…
Πηγή: slpress.gr
