Τι αναφέρουν τα δεδομένα για εμάς;
- Κι ενώ ο ψηφιακός μας εαυτός μοιάζει να αποκτά όλο και μεγαλύτερη πρόσβαση σε μια φαινομενικά αστείρευτη πηγή πληροφοριών και ψυχαγωγικών μέσων και να κατοικεί σε νέα περιβάλλοντα που ενισχύουν τις δυνατότητες διεύρυνσης της ύπαρξης, στην πραγματικότητα οι αλγόριθμοι περιορίζουν την ατομική ελευθερία μετατρέποντάς την σε κάτι που «ανήκει». Και η ατομική ελευθέρια «ανήκει», καθώς ο εαυτός αποτελείται από δεδομένα προς ερμηνεία, χρήση και κατάχρηση. Ο ψηφιακός εαυτός του 21ου αιώνα σε τίποτε δεν μοιάζει με τον εαυτό της διαμεσολαβημένης από τα Μέσα εμπειρίας του 20ου. Η αλγοριθμική κατάταξη στραγγαλίζει την εκ πρώτης όψεως ελευθερία, ενώ η ταυτότητα των παραγόμενων δεδομένων δεν αποτελεί παρά μόνο ένα υπερπανοπτικό.
Στην προσπάθειά μας να συμμετάσχουμε σε έναν ψηφιακά συνδεδεμένο κόσμο παράγουμε έναν εντυπωσιακό αριθμό δεδομένων. Όσοι από εμάς αναρτούμε προσωπικά δεδομένα στις λογής πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όσοι έχουμε μαζί μας τη συσκευή του κινητού μας, και καθώς τα δεδομένα μας αποθηκεύονται σε τεράστιες εμπορικές και κρατικές βάσεις δεδομένων, χάνουμε παράλληλα το δικαίωμά μας να ερμηνεύουμε τα δεδομένα που οι ίδιοι παράγουμε. Αν ανοίξουμε τον υπολογιστή ή το κινητό και περιηγηθούμε για λίγο στο διαδίκτυο, κατηγοριοποιούμαστε με βάση το φύλο, την εθνικότητα, την κοινωνική τάξη, την ηλικία, το εκπαιδευτικό μας υπόβαθρο ακόμη και τον αριθμό των παιδιών μας. Μια απλή αναζήτηση στο κινητό παράγει δεδομένα που αφορούν το περιεχόμενο της αναζήτησης, την τοποθεσία του τηλεφώνου, την ημέρα και την ώρα της αναζήτησης, τους όρους που αναζητήθηκαν πριν και μετά την κύρια αναζήτηση, το λειτουργικό σύστημα του τηλεφώνου, το IPaddress μας, ακόμη δε και τα apps που είναι εγκατεστημένα στο κινητό μας.
Οι επιθυμίες, ο τρόπος ζωής μας, οι πληροφορίες για εμάς είναι αυτό που σήμερα ονομάζεται «η νέα βιομηχανία της διαφήμισης» ή, όπως τα Wikileaks το όρισαν, «η παγκόσμια μαζική βιομηχανία της επιτήρησης».
Σε αυτή την κοινωνία μπορεί κανείς βάσει της αλγοριθμικής παρουσίας να μας κατατάξει και να οδηγηθεί σε συμπεράσματα αναφορικά με την ταυτότητά μας.
Όλο και περισσότερο η αλγοριθμική κατηγοριοποίηση του εαυτού μας συντελείται από τις αόρατες πτυχές της καθημερινής ζωής, καθώς και της ψηφιακής μας δραστηριότητας. Αλγοριθμικές ερμηνείες για δεδομένα από το «σερφάρισμά» μας στο διαδίκτυο, δεδομένα του προσώπου μας, και ακόμη δεδομένα των φίλων ή των ατόμων που συσχετιζόμαστε, δημιουργούν τις διαδικτυακές μας ταυτότητες.
Η γνώση που σχηματοποιεί την ψηφιακή μας πραγματικότητα και τους εαυτούς μας online διαμορφώνεται από αλγοριθμικά δεδομένα. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για να μας κατηγοριοποιήσουν μιλούν εκ μέρους μας. Όποιος σήμερα αναφέρεται σε δεδομένα κατέχει την εξουσία να ορίσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας και την θέση μας στην κοινωνία.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι είμαστε «παραγεμισμένοι» με δεδομένα, ενώ ο θετικισμός του 21ου αιώνα επιτάσσει να επιτρέψουμε στους αλγόριθμους να μιλήσουν για εμάς.
Η αλήθεια μας βρίσκεται εκεί που τα δεδομένα την ερμηνεύουν.
Αυτοί οι νέοι ψηφιακοί τόποι που ευνοούν της πρακτικές αυτο-αποκάλυψης μέσω της παραγωγής δεδομένων και μας ωθούν να επανακαθορίσουμε κάποια από τα πολιτιστικά πρότυπα της παρουσίασης του εαυτού, καθώς και να εφεύρουμε νέες κοινωνικές πρακτικές αυτοπαρουσίασης, στην πραγματικότητα σκηνοθετούν τον τρόπο που συγκροτούμαστε όχι από τα δεδομένα μας, αλλά από την ερμηνεία αυτών.
Και είτε το γνωρίζουμε είτε όχι, είτε μας είναι ευχάριστο είτε όχι, η κατασκευή της αλγοριθμικής ταυτότητας επηρεάζει τις ζωές μας. Μια αλγοριθμική κατηγοριοποίηση του εαυτού μιλά για εμάς, ωστόσο είμαστε εμείς που μιλούμε για τους εαυτούς μας;
Οι ψηφιακές τεχνολογίες επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αναπτυσσόμαστε ως άτομα και γίνονται παρόντες συνεργοί στις πιο ιδιωτικές, στις πιο προσωπικές πτυχές της ζωής μας, από την παιδική και τη μέση ηλικία ως τα γηρατειά και το θάνατο. Ωστόσο, η ευκολία και προθυμία έκθεσης του ιδιωτικού στο δημόσιο βλέμμα και οι νέες αλγοριθμικές ταυτότητες δεν αποτελούν αβίαστες εικόνες και αντανακλάσεις του εσωτερικού μας εαυτού.
Μάλλον σπάνια είμαστε αυτό που είναι ο εαυτός μας online
Η ανάρτηση της σέλφι στο Instagram, το like σε ανάρτηση στο Facebook, το chat ή το onlinedating στο Tinder ή το Grindr μπορεί να αφορούν ψηφιακές πρακτικές που διενεργούνται σε πλατφόρμες που φαντάζουν οικεία περιβάλλοντα, ωστόσο κανείς μας δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί το βάθος και την πολυπλοκότητά των συγκεκριμένων περιβαλλόντων. Όσο οι προκλήσεις της διατήρησης του ψηφιακού μας εαυτού γίνονται επιτακτικότερες, όσο μεγαλύτερο τμήμα της ατομικής εμπειρίας μετατρέπεται σε ψηφιακό, τόσο οι αλγοριθμικές ταυτότητες δεν θα αναπαριστούν εμάς, αλλά την ερμηνεία και το «εν δυνάμει μας». Τα δεδομένα συγκροτούν τον εαυτό, ο οποίος έχει απορροφηθεί από μια συχνά ασυνάρτητη αλγοριθμική σειρά. Η αλγοριθμική ταυτότητα και ο ψηφιακός εαυτός στην πραγματικότητα συγκροτούνται από τα analytics και την ερμηνεία τους.
12 εκατομμύρια matches καθημερινώς ανάμεσα σε 50 εκατομμύρια χρήστες του Tinder δεν αποτελούν απλά ένα υψηλό ποσοστό απομακρυσμένων δραστηριοτήτων και σχέσεων, αλλά ένα υψηλό ποσοστό διασυνδεδεμένων εαυτών που παράγουν δεδομένα τα οποία δεν τους ανήκουν. Κι ενώ ο ψηφιακός μας εαυτός μοιάζει να αποκτά όλο και μεγαλύτερη πρόσβαση σε μια φαινομενικά αστείρευτη πηγή πληροφοριών και ψυχαγωγικών μέσων και να κατοικεί σε νέα περιβάλλοντα που ενισχύουν τις δυνατότητες διεύρυνσης της ύπαρξης, στην πραγματικότητα οι αλγόριθμοι περιορίζουν την ατομική ελευθερία μετατρέποντάς την σε κάτι που «ανήκει». Και η ατομική ελευθέρια «ανήκει», καθώς ο εαυτός αποτελείται από δεδομένα προς ερμηνεία, χρήση και κατάχρηση.
Ο ψηφιακός εαυτός του 21ου αιώνα σε τίποτε δεν μοιάζει με τον εαυτό της διαμεσολαβημένης από τα Μέσα εμπειρίας του 20ου. Η αλγοριθμική κατάταξη στραγγαλίζει την εκ πρώτης όψεως ελευθερία, ενώ η ταυτότητα των παραγόμενων δεδομένων δεν αποτελεί παρά μόνο ένα υπερπανοπτικό.
Πηγή: Η Αυγή
